Rezonans magnetyczny staje się coraz bardziej powszechnym badaniem, także w onkologii. Zwiększa się nie tylko jego popularność, ale i czułość, na co wpływa rozwój nowoczesnych technologii. Obecnie trudno wyobrazić sobie bez niego współczesną diagnostykę nowotworów. Pozwala nie tylko na wykrycie ognisk nowotworowych, ale przede wszystkim na lepsze poznanie ludzkiej anatomii.
Rezonans magnetyczny – co to jest?
Rezonans magnetyczny (RM, MRI) to badanie dające możliwość uwidocznienia struktur ciała człowieka. Pozwala na uzyskanie bardzo dokładnych obrazów tkanek i narządów. W porównaniu np. do tomografii komputerowej nie wykorzystuje się tutaj promieni rentgenowskich. Wszystko opiera się na falach radiowych o różnej częstotliwości. Działają one na organizm umieszczony w silnym polu magnetycznym, a więc w aparacie RM.
Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne. Wykonuje się je u dzieci i dorosłych, także kobiet w ciąży (choć nie w I trymestrze). W onkologii RM wykorzystuje się do wykrywania zmian nowotworowych i określania ich charakteru. Początkowo znajdował zastosowanie głównie w diagnostyce układu kostno-stawowego, ośrodkowego układu nerwowego oraz narządów głowy i szyi. Obecnie badanie pozwala także m.in. na:
- diagnozowanie naczyń krwionośnych i serca,
- ocenę dróg żółciowych,
- wyznaczenie obszaru planowanych zabiegów chirurgicznych,
- monitorowanie postępów leczenia.
Rezonans magnetyczny zapewnia nieco niższą rozdzielczość w porównaniu do tomografii komputerowej. Cechuje go też większa podatność na ruchowe artefakty. Niemniej często pozwala na wykrycie guzów, które były niewidoczne w innych badaniach obrazowych – wynika to z lepszego kontrastu tkankowego.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Jak wygląda badanie RM?
RM wykorzystuje pole magnetyczne. Aparat niezbędny do jego przeprowadzenia porównuje się do elektromagnesu. Gdy zostanie uruchomiony, zaczyna wytwarzać silne pole magnetyczne oddziałujące na protony – cząsteczki znajdujące się w tkankach. Generowane w czasie badania fale radiowe, które także działają na protony, wytwarzają sygnały odbierane przez skaner. Dzięki temu w trakcie obróbki komputerowej powstają szczegółowe obrazy ciała. Można je przeglądać w dowolnej orientacji.
Rezonans magnetyczny czasami jest przeprowadzany w sedacji, a więc w uśpieniu. Dotyczy to w szczególności dzieci mających problem z pozostaniem w bezruchu przez dłuższy czas – co w przypadku MRI jest niezbędne. Dodatkowo konieczne może być zastosowanie środka cieniującego (kontrastu). Substancja jest podawana dożylnie. Wykorzystuje się ją w celu wzmocnienia sygnału w obszarze poddawanym badaniu. W rezonansie magnetycznym pozwalają na to środki gadolinowe.
Jak przebiega rezonans magnetyczny?
Przed badaniem pacjent wypełnia specjalny formularz zawierający pytania o kwestie, które mogą zakłócać pracę aparatu do MRI lub stanowić zagrożenie dla zdrowia. Dotyczą one m.in. rozrusznika serca, implantów ortopedycznych czy implantu ślimakowego. Kolejny krok to ułożenie badanej osoby na ruchomym stole. W utrzymaniu pozycji pomagają specjalne podpórki i paski, w które jest on wyposażony. Stół jest wsuwany do wnętrza aparatu. Gdy urządzenie zacznie pracować, zacznie wydawać głośne dźwięki.
Osoba przeprowadzająca badanie rezonansem magnetycznym przez cały czas pozostaje w kontakcie z pacjentem. Porozumiewa się z nim za pośrednictwem interkomu. Może w ten sposób przekazywać niezbędne instrukcje, dotyczące np. konieczności chwilowego wstrzymania oddechu. Po zakończeniu MRI stół jest wysuwany z aparatu.
Rezonans magnetyczny – jak się przygotować?
Co do zasady badanie RM nie wymaga specjalnego przygotowania. Niemniej warto pamiętać o kilku prostych zasadach:
- najlepiej założyć luźne, wygodne ubranie bez metalowych elementów,
- przed badaniem należy zdjąć biżuterię, okulary, zegarek, aparat słuchowy,
- jeśli badanym obszarem jest głowa, zalecane jest zmycie makijażu,
- leki przyjmowane na stałe należy zażyć tak jak zwykle.
Kiedy konieczne jest podanie kontrastu, trzeba pamiętać o kilku dodatkowych zaleceniach:
- pozostanie na czczo na 2 godziny przed badaniem (nie dotyczy to przyjmowania płynów, najlepiej pić niegazowaną wodę),
- dostarczenie badania stężenia kreatyniny.
Jeżeli RM ma być przeprowadzony w uśpieniu, nie należy jeść posiłków na 6 godzin przed badaniem i pić płynów na 2 godziny wcześniej.
MRI – przeciwwskazania i skutki uboczne
Bezwzględne przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego to obecność:
- implantu ślimakowego,
- rozrusznika serca,
- pompy do podawania leków,
- neurostymulatora,
- innego wszczepionego urządzenia elektronicznego.
Względne przeciwwskazania to obecność klipsów naczyniowych, sztucznej zastawki serca, implantów ortopedycznych z metalu. W tym przypadku niezbędne jest dostarczenie dokumentacji zawierającej informacje dotyczące materiału wykonania – jeśli ma atest pozwalający na przeprowadzenie RMI, badanie nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia. Pod względnymi warunkami badanie może być wykonane także u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży.
Zazwyczaj rezonans magnetyczny nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Jeżeli pacjentowi został podany środek cieniujący, może to spowodować:
- bóle głowy,
- uczucie gorąca,
- nudności i wymioty,
- swędzenie skóry i rumień,
- obrzęk krtani lub twarzy,
- pokrzywkę.
Ciężkimi skutkami ubocznymi są: drgawki, zaburzenia rytmu serca i zatrzymanie oddechu bądź akcji serca. Jednak występują one bardzo rzadko.
Co warto wiedzieć o rezonansie magnetycznym?
Rezonans magnetyczny nie wykorzystuje promieni rentgenowskich, dlatego może być powtarzany wielokrotnie. To badanie kompleksowe, które daje możliwość nie tylko oceny morfologicznej (inaczej strukturalnej), ale i czynnościowej. Wybierające się na nie osoby powinny zabrać ze sobą dokumentację medyczną, jeśli taka istnieje. Wskazane jest również dostarczenie wyników wykonanych wcześniej badań, takich jak tomografia komputerowa, RTG czy USG.
Warto podkreślić, że RM to nieinwazyjna metoda diagnostyczna. Nierzadko pozwala na zdiagnozowanie choroby w momencie, gdy jeszcze nie daje uciążliwych, widocznych objawów. Dzięki temu możliwe jest szybkie wdrożenie leczenia, co wiąże się z większymi szansami na odzyskanie zdrowia.
Onkofundacja Alivia prowadzi portal Onkoskaner, w którym pacjenci z całej Polski mogą sprawdzić, gdzie najszybciej na NFZ wykonają takie świadczenie jak rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy PET-CT. Konsultanci Alivii codziennie pozyskują informacje o terminach badań w poszczególnych kolejkach i wprowadzają dane do systemu.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
