Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i pełni szereg istotnych funkcji w organizmie. Odpowiedzialna jest między innymi za utrzymanie równowagi wapniowo-fosforanowej, prawidłową mineralizację kości, a także regulację pracy układu nerwowego, endokrynnego, immunologicznego oraz mięśniowego. W literaturze niejednokrotnie dyskutowano wpływ tej witaminy na zapobieganie oraz rozwój nowotworów, a także analizowano poszczególne mechanizmy jej potencjalnie korzystnego wpływu na tę grupę chorób. Obecnie niedobory witaminy D występujące powszechnie w populacji coraz częściej wiązane są ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia niektórych nowotworów. Znane dotąd dane pochodzące z literatury naukowej nadal nie są jednoznaczne.
Mechanizmy działania przeciwnowotworowego
Witamina D może pośrednio wpływać na procesy komórkowe związane z nowotworzeniem, takie jak proliferacja, apoptoza, różnicowanie czy nasilenie stanu zapalnego. Ponadto witamina D jest prekursorem kalcytriolu wpływającego na metabolizm komórek nowotworowych.
Przeciwnowotworowe działanie witaminy D związane jest również z wpływem na stopień wchłaniania wapnia. Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego. W badaniach wykazano, że wapń może mieć właściwości przeciwnowotworowe szczególnie w przypadku raka jelita grubego, raka piersi po menopauzie oraz raka płuca.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Niedobory witaminy D a rak prostaty
Wykazano, że wysokie stężenia aktywnego metabolitu witaminy D we krwi mogą być związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka prostaty. Przypuszcza się, że zwiększenie ryzyka wystąpienia raka prostaty może również być związane ze zwiększonym wchłanianiem wapnia z pożywienia, dla którego potwierdzono zwiększanie ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów. Wskazane jest zatem, aby w kontekście profilaktyki nowotworów prostaty przyjmować suplementy witaminy D równolegle z kontrolą jej stężenia we krwi, żeby nie doprowadzić do nadmiernej podaży. Badania w grupie chorych z nowotworami prostaty wykazały z kolei, że zgodna z zapotrzebowaniem suplementacja witaminą D może zmniejszać śmiertelność w tej grupie chorych.
Witamina D w profilaktyce raka piersi
W przypadku raka piersi wykazano, że wysokie poziomy aktywnego metabolitu witaminy D związane były z niższa śmiertelnością w skutek nowotworu oraz śmiertelnością ogółem. Wskazuje się również, że suplementacja witaminą D, pod kontrolą jej stężenia we krwi, może zmniejszać ryzyko wystąpienia nowotworu piersi. W badaniach potwierdzono, że na każde 300 mg wapnia pochodzącego z diety ryzyko raka piersi przed menopauzą zmniejsza się o 8% natomiast po menopauzie o 2%, dlatego utrzymanie prawidłowego stężenia witaminy D będzie sprzyjało profilaktyce tego rodzaju nowotworu. Obecnie prowadzone są badania dotyczące wpływu stężenia witaminy D we krwi na rokowanie pacjentek z nowotworem piersi we wczesnym stadium, jednak ostateczne wyniki nie zostały jeszcze potwierdzone.
Korzystny wpływ witaminy D u chorych na raka jelita grubego
Nowotwór jelita grubego należy do jednego z lepiej przebadanych nowotworów pod kątem związku ze stężeniem witaminy D w organizmie. W grupie pacjentów z wyższymi stężeniami witaminy D we krwi wykazano wyższą przeżywalność w porównaniu do grupy o niewystarczającym stężeniu tej witaminy we krwi. Wpływ stężenia witaminy D badano również w grupie pacjentów z zaawansowanym nowotworem otrzymujących chemioterapię i potwierdzono korzystny wpływ wyższych stężeń tej witaminy na przeżywalność w grupie. Badania dotyczące wpływu dodatkowej suplementacji witaminą D w badaniach obserwacyjnych nie potwierdziły jednoznacznie jej silnego wpływu na przeżywalność.
Rak płuca – mniejsze ryzyko zachorowania
W przypadku raka płuca odpowiednia podaż witaminy D i związana z nią poprawa wchłaniania wapnia z pożywienia może wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia tego nowotworu szczególnie w grupie niepalących kobiet oraz osób o niskim spożyciu tego pierwiastka z dietą.
Witamina D należy do grupy związków które człowiek zmuszony jest dostarczać z pożywieniem lub poprzez odpowiedni czas ekspozycji na słońce. W większości przypadków badania laboratoryjne wskazują na niedobory tej witaminy w organizmie i zalecana jest suplementacja. Istotne jest, aby przyjmować suplementy witaminy D w odpowiedniej ilości i jako odpowiedź na niedobory stwierdzone w badaniach laboratoryjnych.
Autorka: Elwira Gliwska
Źródła:
Carlberg, C. and Muñoz, A. (2020) ‘An update on vitamin D signaling and cancer’, Seminars in Cancer Biology, (xxxx). doi: 10.1016/j.semcancer.2020.05.018.
Grant, W. B. (2020) ‘Review of recent advances in understanding the role of Vitamin D in reducing cancer risk: Breast, colorectal, prostate, and overall cancer’, Anticancer Research, 40(1), pp. 491–499. doi: 10.21873/anticanres.13977.
Kwak, J. H. and Paik, J. K. (2020) ‘Vitamin d status and gastric cancer: A cross-sectional study in Koreans’, Nutrients, 12(7), pp. 1–9. doi: 10.3390/nu12072004.
Minisola, S. et al. (2019) ‘Controversies surrounding vitamin D: Focus on supplementation and cancer’, International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(2), pp. 1–10. doi: 10.3390/ijerph16020189.
Szawłowski AW al. (2020) Profilaktyka nowotworów: Żywienie w chorobach nowotworowych,1 pp.357-360
