Na tegorocznej konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) zaprezentowano wyniki badania CheckMate 648. Wykazano w nim, że w przypadku zaawansowanego, płaskonabłonkowego raka przełyku zastosowanie w pierwszej linii leczenia immunoterapii niwolumabem w połączeniu z chemioterapią wydłuża życie pacjentów i czas wolny od progresji choroby. Wyniki badania CheckMate 648 wskazują również, że skutecznym podejściem terapeutycznym może być immunoterapia niwolumabem w połączeniu z ipilimumabem. Choć terapia ta okazała się mniej korzystna niż immunochemioterapia, była skuteczniejsza niż obecny standard terapeutyczny – chemioterapia.
Zastosowanie immunoterapii w leczeniu raka przełyku nie jest podejściem nowym. W leczeniu pierwszej linii zaawansowanego raka przełyku został już zatwierdzony inny immunoterapeutyk – pembrolizumab – który w połączeniu z chemioterapią również dawał lepsze efekty leczenia niż sama chemioterapia. Niwolumab został już natomiast zatwierdzony w leczeniu drugiej linii zaawansowanego raka przełyku, po uprzednim stosowaniu chemioterapii. Żadna z terapii nie jest obecnie refundowana przez NFZ.
Jakie były wyniki badania CheckMate 648?
W badaniu wzięło udział 970 pacjentów z nieoperacyjnym, zaawansowanym lub rozsianym, płaskonabłonkowym rakiem przełyku. Nie byli oni uprzednio poddawany innej terapii przeciwnowotworowej. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do trzech grup, w których otrzymywali odpowiednio: niwolumab w połączeniu z chemioterapią, niwolumab w połączneniu z ipilimumabem, a w grupie kontrolnej – samą chemioterapię.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Wyniki badania wskazują, że zarówno niwolumab w połączeniu z chemioterapią jak i niwolumab w połączniu z ipilimumabem wydłużają życie leczonych pacjentów, a niwolumab w połączeniu z chemioterapią również czas wolny od progresji choroby. Największą korzyść z immunoterapii odnosili pacjenci, u których ekspresja białek PD-L1 na powierzchni komórek nowotworowych była na poziomie co najmniej 1%. W przypadku immunochemioterapii osiągnięto 15.4-miesięczną medianę czasu przeżycia całkowitego, w porównaniu z 9.1 miesiącami w grupie placebo. Wskaźnik ten wyniósł natomiast 13.7 miesięcy w grupie otrzymującej niwolumab i ipilimumab. Biorąc pod uwagę całą badaną populację pacjentów, niezależnie od ekspresji PD-L1, mediana czasu całkowitego przeżycia wyniosła natomiast 13.2 miesięcy dla niwolumabu w połączeniu z chemioterapią, 12.8 miesięcy dla niwolumabu w połączeniu z ipilimumabem i 10.7 miesięcy dla chemioterapii.
Jak komentuje Julie R. Gralow – wiceprezydent ASCO – badanie CheckMate 648 wykazuje, że terapia niwolumabem przynosi większe korzyści niż obecny standard terapuetyczny zaawansowanego raka przełyku. Ponadto połączenie niwolumabu z ipilimumabem jest pierwszą skuteczną terapią tego typu nowotworu niewymagającą stosowania chemioterapii.
Niwolumab jest stosowany w praktyce klinicznej od 6 lat. Profil bezpieczeństwa leku i jego działania niepożądane zostały więc dobrze poznane. Do najczęściej występujących należą: zmęczenie, biegunka, mdłości, wysypka i świąd, ból stawów, mięśni i kości, niedoczynność tarczycy. W przypadku połączenia z ipilimumabem mogą ponadto wytąpić gorączka, nadczyność tarczycy, zmniejszenie apetytu, wymioty, zapalenie okrężnicy, ból brzucha, ból głowy i duszności. W badaniu CheckMate 648 nie zaobserwowano nowych skutków ubocznych leków. Częstość występowania ciężkich działań niepożądanych była porównywalna pomiędzy trzema badanymi grupami, jednakże pacjenci leczeni niwolumabem i chemioterapią częściej przerywali leczenie.
Jak działają leki niwolumab i ipilimumab?
Niwolumab jest przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się z receptorem programowanej śmierci komórki 1 (PD-1) znajdującym się na komórkach układu odpornościowego. Zablokowanie PD-1 przez niwolumab uniemożliwia łączenie się z nim białek PD-L1 i PD-L2. Białkowe ligandy PD-L1 i PD-L2 znajdują się m.in. na powierzchni komórek nowotworowych. Skutkiem połączenia się PD-L1 lub PD-L2 z PD-1 jest hamowanie odpowiedzi immunologicznej wobec rozwijającego się nowotworu. Uniemożliwienie takiego połączenia prowadzi do wzmocnienia przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego.
Działanie ipilimumabu również polega na wzmocnieniu przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego. Efekt ten uzyskiwany jest jednak w innym mechanizmie – poprzez hamowanie punktu kontrolnego CTLA-4. Dzięki temu limfocyty T otrzymują sygnały do zwalczania komórek nowotworowych. Połączenie niwolumabu z ipilimumabem jest często stosowane w leczeniu innych nowotworów.
Aktualizacja: 04.04.2022
24 lutego Europejska Agencja Leków zatwierdziła stosowanie niwolumabu w połączeniu z chemioterapią opartą na platynie i fluoropirymidynie w pierwszej linii leczenia zaawansowanego, nawrotowego lub rozsianego płaskonabłonkowego raka przełyku wykazującego ekspresję PD-L1 na poziomie ≥ 1%.
Autorka: Natalia Tarłowska
Źródła:
https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/summaries-opinion/opdivo-7
