Wypadanie włosów u pacjentów onkologicznych

Wypadanie włosów po chemioterapii to jedno z najbardziej widocznych i emocjonalnie obciążających działań niepożądanych leczenia nowotworów. Realne doświadczenie wpływające negatywnie na poczucie własnej wartości, relacje i codzienny komfort życia. Na szczęście jednak w większości przypadków włosy znikają na krótko, a odpowiednią pielęgnacją można wspomóc ich odrastanie.

W tym artykule odpowiadamy na najczęstsze pytania pacjentów, m.in. dlaczego włosy wypadają po chemioterapii, czy zawsze do tego dochodzi, jak dbać o włosy po leczeniu i kiedy zaczynają odrastać.

Które nowotwory powodują wypadanie włosów?

Powodem utraty włosów może być zarówno choroba nowotworowa, jak i terapia onkologiczna. Białaczki, chłoniaki, nowotwory piersi, jajnika, macicy, płuc, głowy i szyi mogą powodować łysienie. Jednak najczęściej włosy wypadają z powodu leczenia nowotworu.

Dlaczego włosy wypadają po chemioterapii?

Chemioterapia działa na szybko dzielące się komórki. Atakuje więc nie tylko komórki nowotworowe, ale także te w zdrowych mieszkach włosowych. W efekcie dochodzi do osłabienia i wypadania włosów na głowie, ale też brwi, rzęs czy owłosienia ciała.

Podobne skutki mogą mieć:

• radioterapia skierowana na obszary, gdzie rosną włosy (np. głowa, szyja) – uszkadza DNA komórek mieszków włosowych i naczynia krwionośne odżywiające mieszki, łysienie może być trwałe lub tymczasowe w zależności od dawki promieniowania i obszaru leczenia,
• terapie celowane (np. inhibitory kinazy tyrozynowej: imatynib, sorafenib, sunitynib; inhibitory mTOR: ewerolimus, temsyrolimus) – mogą zakłócać sygnały komórkowe niezbędne do wzrostu i podziału komórek mieszków włosowych,
• immunoterapia (np. niwolumab, pembrolizumab, ipilimumab) – może stymulować komórki układu odpornościowego do atakowania również komórek mieszków włosowych,
• leczenie hormonalne (antyestrogeny: tamoksyfen, fulwestrant; antyandrogeny: bikalutamid, flutamid; inhibitory aromatazy: anastrozol, letrozol, eksemestan).

Inne leki stosowane w leczeniu nowotworów lub ich powikłań mogą również powodować wypadanie włosów, np. kortykosteroidy stosowane, by zmniejszyć stan zapalny i obrzęk lub leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu infekcji wirusowych u pacjentów z osłabionym układem odpornościowym.

Warto pamiętać, że także stres związany z diagnozą nowotworu i niedobory żywieniowe spowodowane brakiem apetytu także mogą nasilać wypadanie włosów.

Czy po każdej chemioterapii wypadają włosy?

Nie. Nie wszystkie leki przeciwnowotworowe muszą powodować łysienie. Największe ryzyko wiąże się z antracyklinami, taksanami czy cyklofosfamidem. Sprawdź, czy Twoje leczenie należy do którejś z tych grup leków:

• Antracykliny: doksorubicyna, epirubicyna, daunorubicyna.
• Alkaloidy roślinne: paklitaksel, docetaksel, winblastyna, winorelbina.
• Leki alkilujące: cyklofosfamid, ifosfamid, busulfan.
• Antymetabolity: metotreksat, fluorouracyl (5-FU), kapecytabina.
• Inhibitory topoizomerazy: irynotekan, topotekan, etopozyd.

Czy wszystkie włosy wypadają po chemioterapii?

Nie zawsze. U części osób dochodzi do całkowitej utraty włosów, u innych tylko do przerzedzenia. Intensywność wypadania zależy od rodzaju leku, dawki, czasu trwania terapii oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Czy golić pierwsze włosy po chemioterapii?

Decyzja o goleniu głowy jest bardzo indywidualna. Niektórzy pacjenci decydują się na wczesne zgolenie włosów, aby łatwiej zaakceptować zmianę i ograniczyć stres związany z ich wypadaniem. Inni wolą pozwolić, by proces przebiegał naturalnie. Lekarze nie zakazują golenia, ale zalecają delikatną pielęgnację skóry głowy – bez ostrych maszynek i drażniących kosmetyków.

Kiedy odrastają włosy po chemioterapii?

Zazwyczaj pierwsze włosy pojawiają się 3–6 tygodni po zakończeniu leczenia. Początkowo mogą być cieńsze, delikatniejsze lub mieć inny kolor i strukturę niż przed terapią (np. kręcone zamiast prostych).

Jak długo odrastają włosy po chemioterapii? Pełny odrost może potrwać od kilku miesięcy do roku. U niektórych pacjentów proces ten jest szybszy, u innych wolniejszy – zależy to od ogólnego stanu zdrowia i rodzaju terapii.

Kiedy odrastają włosy po radioterapii?

Włosy mogą odrosnąć po zakończeniu radioterapii, ale jeśli radioterapia była skierowana na okolicę głowy, odrastanie może być wolniejsze i mniej pewne. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy wysokich dawkach promieniowania, wypadanie włosów może być trwałe.

Kiedy odrastają włosy po terapii celowanej lub immunoterapii?

Włosy zazwyczaj odrastają po zakończeniu leczenia, ale czas odrastania może się różnić w zależności od konkretnego leku i indywidualnej reakcji pacjenta.

Jakie włosy odrastają po leczeniu onkologicznym?

Pacjenci często zauważają zmiany w strukturze i kolorze włosów:

• ciemniejsze lub jaśniejsze niż wcześniej,
• bardziej kręcone albo przeciwnie – prostsze,
• gęstsze lub rzadsze.

To naturalne zjawisko i nie musi oznaczać problemu zdrowotnego.

Jak dbać o włosy podczas i po chemioterapii?

Zmniejszenie wypadania włosów u pacjentów onkologicznych jest wyzwaniem, ale istnieje kilka strategii, które mogą pomóc w minimalizowaniu tego niepożądanego efektu.

Terapia chłodzenia skóry głowy (ang. scalp cooling) polega na noszeniu specjalnych chłodzących czepków przed, w trakcie i po sesjach chemioterapii. Chłodzenie skóry głowy zmniejsza przepływ krwi do mieszków włosowych, co ogranicza ilość chemioterapeutyku docierającego do tych komórek i może zmniejszyć wypadanie włosów.

Metoda nie zawsze jest skuteczna dla wszystkich rodzajów chemioterapii i może być niewygodna dla niektórych pacjentów, ale w niektórych miejscach w Polsce można je dostać bezpłatnie, więc może warto spróbować? Sprawdź, gdzie możesz dostać taki czepek.

Podczas leczenia onkologicznego, traktuj skórę głowy i włosy delikatnie, by zminimalizować ryzyko uszkodzenia. Pielęgnacja włosów i skóry głowy ma ogromne znaczenie, dlatego:

• używaj łagodnych szamponów i odżywek (najlepiej hipoalergicznych, bez alkoholu i silnych detergentów),
• myj włosy ciepłą, a nie gorącą wodą,
• rozczesuj włosy szerokim grzebieniem lub miękką szczotką,
• nie stosuj gorących narzędzi do stylizacji (suszarka, prostownica, lokówka),
• unikaj agresywnych zabiegów fryzjerskich i „ciasnych” fryzur (farbowania, trwałej ondulacji),
• chroń włosy i skórę głowy przed słońcem (nakrycie głowy, krem z filtrem SPF50).

Możesz zapytać lekarza lub farmaceutę o odżywki do włosów po chemioterapii czy wcierki do włosów po chemioterapii, które wspierają regenerację skóry głowy. Dla naszych podopiecznych przygotowaliśmy specjalne rabaty na dermokosmetyki po leczeniu onkologicznym. Zarejestruj się na moja.alivia.org.pl i sprawdź dostępne oferty w zakładce „Twoje bonusy”.

Jak wzmocnić włosy po chemioterapii?

Pielęgnacja zadba o włosy z zewnątrz, ale możesz dać im wsparcie u samych źródeł, dbając o odżywianie i redukcję stresu.

Dieta bogata w białko, witaminy z grupy B, witaminę D, cynk i żelazo wspiera wzrost włosów. Suplementy (np. biotyna, minoksydyl) mogą być pomocne, ale ich stosowanie trzeba skonsultować z lekarzem. Techniki relaksacyjne (joga, medytacja, ćwiczenia oddechowe) zmniejszą stres, który może osłabiać mieszki włosowe.

Czy można farbować włosy po chemioterapii?

Tak, ale dopiero po pełnym odrośnięciu włosów i w porozumieniu z lekarzem. Warto wybierać delikatne farby roślinne lub bez amoniaku. Chemiczne środki mogą podrażniać wrażliwą skórę głowy i osłabiać nowe włosy.

Podsumowanie

Wypadanie włosów po chemioterapii jest częstym, ale zwykle odwracalnym skutkiem ubocznym leczenia onkologicznego. Bywa trudne emocjonalnie, szczególnie dla kobiet, jednak zazwyczaj włosy zaczynają odrastać już kilka tygodni po zakończeniu terapii, więc można przetrwać ten etap z perspektywą, że szybko minie.

Dbając o skórę głowy i stosując łagodną pielęgnację, możesz aktywnie wspierać proces regeneracji. Jeśli masz wątpliwości – zapytaj swojego lekarza, kiedy i jak najlepiej zadbać o włosy po leczeniu onkologicznym. Sprawdź też koniecznie, jak zatroszczyć się o skórę podczas i po terapii. Artykuły, które Ci w tym pomogą, znajdziesz w Bazie Wiedzy o Raku.

Autorka: Martyna Piotrowska

Konsultacja: lek. Bernard Dżumaga

Źródła: Artykuł napisany na podstawie materiałów wewnętrznych Fundacji Alivia