Chłoniak DLBCL – objawy, leczenie i rokowania

Wiedza o raku
7 października, 2025
urszulazimolag

Chłoniak DLBCL (ang. diffuse large B-cell lymphoma, czyli chłoniak rozlany z dużych komórek B) to najczęściej występujący agresywny chłoniak nieziarniczy. Rozwija się szybko, dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. W artykule wyjaśniamy, jakie są objawy DLBCL, jakie metody terapii są obecnie stosowane oraz jakie rokowania mają pacjenci.

Czym jest chłoniak DLBCL?
Typy chłoniaka DLBCL
Przyczyny zachorowania na chłoniaka DLBCL
Jakie są objawy chłoniaka DLBCL?
Jak rozpoznać chłoniaka DLBCL?
Jak wygląda leczenie chłoniaka DLBCL?
Jakie są rokowania w chłoniaku DLBCL?
Nawrót DLBCL – co robić?
Wyzwania i nowe opcje leczenia na horyzoncie
Życie z chłoniakiem DLBCL
Podsumowanie

Czym jest chłoniak DLBCL?

Chłoniak DLBCL to nowotwór układu chłonnego, który wywodzi się z komórek B – elementów odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Stanowi 30-40% wszystkich chłoniaków nieziarniczych (NHL, ang. Non-Hodgkin’s Lymphoma). Rocznie diagnozuje się około 150 000 nowych przypadków na świecie. Najczęściej chorują osoby starsze: mediana wieku to 65 lat, a 30% pacjentów ma powyżej 75 lat.

Przygotowaliśmy pakiet benefitów oraz darmowych usług, dzięki którym mierzenie się z rakiem będzie łatwiejsze. Daj nam szansę! Kliknij tutaj i przekonaj się, co możemy dla Ciebie zrobić!

Choroba ma agresywny przebieg – bez leczenia przeżycie liczone jest w miesiącach, ale dzięki współczesnej onkologii DLBCL w wielu przypadkach jest wyleczalny.

Typy chłoniaka DLBCL

Chłoniak rozlany z dużych komórek B (DLBCL) nie jest chorobą jednorodną – wyróżnia się kilka podtypów histoklinicznych, morfologicznych, immunohistochemicznych i molekularnych. Najczęściej diagnozowane typy to:

Dołącz do nas!

Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!

DLBCL typu GCB (germinal center B-cell) – wywodzący się z ośrodków rozmnażania w węzłach chłonnych, zwykle wiąże się z lepszym rokowaniem,
DLBCL typu ABC (activated B-cell) – wywodzący się z aktywowanych limfocytów B, częściej oporny na leczenie i związany z gorszym rokowaniem,
DLBCL z rearanżacją genów MYC, BCL2 lub BCL6 (tzw. double-hit i triple-hit lymphoma) – szczególnie agresywne postaci, wymagające intensywniejszego leczenia, najczęściej należą do typu ABC,
pierwotny chłoniak śródpiersia z dużych komórek B (PMBCL) – to podtyp histologiczny, częściej występujący u młodych osób, zwykle powstaje w grasicy,
chłoniak B-komórkowy bogaty w histiocyty (HRBCL),
EBV-dodatni DLBCL nieokreślony inaczej (NOS),
ALK-dodatni chłoniak z dużych komórek B,
wewnątrznaczyniowy chłoniak z dużych komórek B,
pierwotny chłoniak ośrodkowego układu nerwowego (PCNSL),
chłoniak skórny z komórek B.

Określenie typu DLBCL jest istotne, ponieważ może wpływać na wybór optymalnej terapii. Opis badań pozwalających ustalić typ chłoniaka znajdziesz w części opisującej diagnostykę chłoniaka.

Chłoniak związany z infekcjami wirusowymi

Niektóre przypadki DLBCL rozwijają się w związku z infekcjami wirusowymi lub obniżoną odpornością. Najczęściej dotyczą one pacjentów:

Chorujesz na raka i potrzebujesz środków na leczenie? A może szukasz porady dietetyka lub konsultacji z psychologiem? Mamy to, czego potrzebują pacjenci. Pozwól sobie pomóc! Kliknij i poznaj nasze możliwości!

z HIV – chłoniak HIV-zależny, często wykrywany w zaawansowanych stadiach,
z przewlekłym zakażeniem HBV lub HCV,
z zakażeniem wirusem Epsteina-Barr (EBV), który odgrywa rolę w rozwoju części postaci DLBCL, zwłaszcza u osób starszych i z obniżoną odpornością.

U takich pacjentów leczenie bywa trudniejsze i wymaga jednoczesnego uwzględnienia choroby wirusowej – np. profilaktyki reaktywacji HBV przy stosowaniu rytuksymabu.

Stadia chłoniaka DLBCL

Stopień zaawansowania chłoniaka DLBCL określa się na podstawie badań obrazowych. Informacja o stadium choroby pomaga dobrać odpowiednią metodę leczenia i ocenić rokowanie. Etapy I i II nazywane są „stadiami wczesnymi lub ograniczonymi”, bez zmian masywnych (zmiany mniejsze niż 7,5 cm). Etapy III i IV nazywane są „etapem zaawansowanym rozległym” (zmiany mają co najmniej 7,5 cm i choroba rozprzestrzeniła się w organizmie).

Stadium I – zajęta jest tylko jedna grupa węzłów chłonnych lub pojedynczy narząd poza węzłami.
Stadium II – kilka grup węzłów chłonnych po tej samej stronie przepony (np. szyja i pachy) lub zajęcie jednego narządu i węzłów w jego okolicy.
Stadium III – węzły chłonne zajęte są po obu stronach przepony (np. szyja i jama brzuszna).
Stadium IV – choroba szerzy się poza układ chłonny, np. do szpiku kostnego, wątroby, płuc czy ośrodkowego układu nerwowego.

Dodatkowo lekarze oceniają obecność tzw. objawów ogólnych B (gorączka, nocne poty, utrata masy ciała). Oznaczenia „A” lub „B” przy stadium wskazują, czy objawy te występują.

Przyczyny zachorowania na chłoniaka DLBCL

Dokładne przyczyny powstawania chłoniaka DLBCL nie są do końca poznane. Lekarze zwracają jednak uwagę na kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania:

czynniki środowiskowe i zawodowe – częściej chorują osoby pracujące w przemyśle chemicznym, rolnicy, osoby narażone na kontakt z benzenem, azbestem czy promieniowaniem jonizującym,
czynniki infekcyjne i immunologiczne – przewlekłe zakażenia (np. wirusem zapalenia wątroby typu C, HIV, wirusem Epsteina-Barr), a także choroby autoimmunologiczne,
wcześniejsze leczenie onkologiczne, np. chemioterapia w połączeniu z radioterapią,
czynniki rodzinne – zachorowania częściej występują u osób spokrewnionych w pierwszej linii z chorymi na nowotwory układu chłonnego, w tym na chłoniaka Hodgkina lub DLBCL,
wiek powyżej 60. roku życia.

Jakie są objawy chłoniaka DLBCL?

Pierwsze sygnały często są mało charakterystyczne, dlatego choroba bywa rozpoznawana w zaawansowanym stadium. Do najczęstszych objawów należą:

powiększone węzły chłonne (szyjne, pachowe, pachwinowe) – zwykle bezbolesne, twarde, powyżej 2 cm,
guz poza węzłami chłonnymi (np. w żołądku, jelitach, skórze),
tzw. objawy ogólne: gorączka, nocne poty, niezamierzona utrata masy ciała,
nietypowe krwawienia lub siniaki,
nietypowa purpurowa lub czerwona wysypka,
świąd skóry,
kaszel i objawy duszności (nie musi wystąpić we wszystkich typach chłoniaka)
przewlekłe zmęczenie,
spadek odporności (częste infekcje lub przeciągające się).

Wystąpienie takich objawów nie oznacza jeszcze chłoniaka, ale wymaga konsultacji z lekarzem i wykonania badań.

Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego (OUN)

U części pacjentów chłoniak DLBCL może obejmować ośrodkowy układ nerwowy. Zajęcie OUN może być pierwotne (rozpoznawane od początku w mózgu, rdzeniu kręgowym, oczach) lub wtórne – pojawiające się w trakcie choroby.

Objawy zajęcia OUN obejmują m.in.:

bóle i zawroty głowy,
mrowienia,
zaburzenia widzenia,
napady padaczkowe,
objawy ogniskowe (np. niedowład, problemy z mową).

Rozpoznanie stawia się na podstawie badań obrazowych (MRI, PET-CT) oraz analizy płynu mózgowo-rdzeniowego. Leczenie obejmuje chemioterapię o wysokiej penetracji do OUN (metotreksat w dużych dawkach).

Jak rozpoznać chłoniaka DLBCL?

Diagnostyka chłoniaka DLBCL opiera się na zbadaniu materiału z biopsji gruboigłowej, endoskopowej lub chirurgicznej węzła chłonnego lub guza, które pozwala postawić rozpoznanie i określić typ nowotworu. Ważne badania to także:

morfologia i biochemia krwi,
oznaczenie LDH (dehydrogenazy mleczanowej) – enzymu podwyższonego w agresywnych nowotworach,
badanie biochemicznych parametrów wydolności wątroby i nerek,
badania w kierunku czynników infekcyjnych (HBV, HCV, HIV, EBV),
badania obrazowe (PET-CT, TK, MRI), ewentualnie punkcja lędźwiowa z analizą płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) u osób, u których istnieje podejrzenie zajęcia ośrodkowego układu nerwowego – służą do oceny stopnia zaawansowania choroby,
badania molekularne i immunohistochemiczne – pomagają określić podtyp DLBCL i dobrać terapię.

U osób powyżej 65. roku życia z chorobami kardiologicznymi wykonuje się dodatkowo echokardiografię lub angiografię radioizotopową.

Badania pozwalające określić podtyp:

barwienie na obecność cytokeratyny (marker nowotworów nabłonkowych),
barwienie na obecność antygenu CD45 (antygen panlimfocytarny),
profilowanie ekspresji genów (GEP) – identyfikuje podtyp wywodzący się z ośrodków rozmnażania (GCB) lub z aktywowanych komórek B (ABC),
translokacje genu MYC za pomocą badania FISH,
badanie rearanżacji genów BCL2 i BCL6 (w przypadku potwierdzenia translokacji genu MYC),
badanie nadeekspresji białek MYC i BCL2,
mutacje genu TP53 i zwiększona ekspresja białka P53,
diagnostyka histopatologiczna (ocena morfologiczna komórek rakowych, charakter wzrostu tkankowego, charakter odczynu podścieliska),
badania immunohistochemiczne.

Sprawdź najbliższe terminy badań obrazowych w całej Polsce w naszym serwisie Onkoskaner.pl.

Jak wygląda leczenie chłoniaka DLBCL?

Wybór sposobu leczenia zależy od zaawansowania choroby, stanu ogólnego chorego, chorób towarzyszących oraz decyzji pacjenta.

Podstawą terapii w pierwszej linii leczenia jest immunochemioterapia R-CHOP (rytuksymab, cyklofosfamid, doksorubicyna, winkrystyna, prednizon). W zależności od stadium choroby podaje się 3-8 cykli, czasem w połączeniu z radioterapią.

Około 60-70% pacjentów udaje się wyleczyć już po pierwszej linii leczenia. Niestety, u 15% występuje pierwotna oporność, a u kolejnych 20-30% dochodzi do nawrotu. Istotny odsetek chorych z nawrotem udaje się wyleczyć wysokodawkowaną chemioterapią wspomaganą przeszczepem autologicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (auto-HSCT, ang. autologous hematopoietic stem cell transplantation).

Chorzy, szczególnie ci, którzy nie odpowiadają na wcześniejsze leczenie, mogą otrzymać również terapię CAR-T. Warto tu wspomnieć, że Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu przeprowadził w sierpniu 2025 r. pierwszą niekomercyjną terapię CAR-T dla pacjenta ze wznową agresywnego chłoniaka i planują kolejne.

Nową, przełomową opcją dla chorych w starszym wieku i w gorszym stanie ogólnym, niekwalifikującym się do autologicznego przeszczepu komórek macierzystych jest schemat GLO-GemOx (glofitamab + gemcytabina + oksaliplatyna). Badania wykazały, że zmniejsza on ryzyko śmierci o 38%, niemal dwukrotnie wydłuża czas całkowitego przeżycia i czas progresji choroby do 13,8 miesiąca kontra 3,6 miesiąca (mediany) w porównaniu ze standardową terapią R-GemOx.

Ten korzystny wpływ na przeżycie ogólne i wolne od progresji, wysokie wskaźniki odpowiedzi na leczenie oraz akceptowalny profil bezpieczeństwa czynią glofitamab odpowiedzią na niezaspokojone potrzeby pacjentów z nawrotowym lub opornym DLBCL.

W Polsce leczenie chłoniaka DLBCL jest dostępne w programie lekowym B.12.FM. Chorym kwalifikującym się do leczenia udostępnia się terapie:

w pierwszej linii leczenia – polatuzumab wedotyny w skojarzeniu z rytuksymabem, cyklofosfamidem, doksorubicyną i prednizonem;
w drugiej lub kolejnych liniach leczenia:
1. polatuzumab wedotyny w skojarzeniu z bendamustyną i rytuksymabem;
2. tafasytamab w skojarzeniu z lenalidomidem;
w trzeciej lub kolejnych liniach leczenia:
1. lonkastuksymab tezyryny w monoterapii;
2. epkorytamab w monoterapii albo glofitamab w monoterapii (możliwe zastosowanie tylko jednego z nich).

Chorzy na chłoniaka z komórek B o wysokim stopniu złośliwości (HGBCL) w trzeciej lub kolejnych liniach leczenia, którzy spełniają kryteria kwalifikacji, mogą skorzystać z lonkastuksymabu tezyryny w monoterapii.

Chorym na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B (DLBCL) lub chłoniaka z komórek B o wysokim stopniu złośliwości (HGBCL) lub stransformowanego w DLBCL chłoniaka grudkowego (TFL) program oferuje:

a) w drugiej lub kolejnych liniach leczenia – aksykabtagen cyloleucelu,
b) w trzeciej lub kolejnych liniach leczenia – tisagenlecleucel.

Chorym na pierwotnego chłoniaka śródpiersia z dużych komórek B (PMBCL) w trzeciej lub kolejnych liniach leczenia podaje się aksykabtagen cyloleucelu, zgodnie ze wskazanymi w opisie programu warunkami i kryteriami.

Listę placówek realizujących ten program znajdziesz na naszej stronie Onkomapa.pl. Natomiast listę zarejestrowanych w Unii Europejskiej terapii wraz z informacją o refundacji sprawdzisz w prowadzonym przez nas serwisie Oncoindex.

Jak przebiega leczenie chłoniaka DLBCL spowodowanego wirusami?

Terapia chłoniaka związanego z infekcjami wirusowymi (np. HIV, HBV, HCV) przebiega podobnie jak w przypadku innych postaci DLBCL, ale wymaga dodatkowych działań i ostrożności:

DLBCL u osób z HIV
- stosuje się standardowe schematy immunochemioterapii, np. R-CHOP,
- leczenie musi być ściśle skoordynowane z terapią antyretrowirusową (cART),
- pacjenci mają większe ryzyko powikłań infekcyjnych, dlatego kluczowa jest profilaktyka zakażeń i ścisły nadzór.
DLBCL związany z HBV lub HCV
- konieczne jest wdrożenie leczenia przeciwwirusowego i regularne monitorowanie poziomu wiremii HBV we krwi według wskazań jak u osób bez chłoniaka,
- immunochemioterapia może prowadzić do reaktywacji wirusa HBV, dlatego powinna być odroczona do czasu opanowania infekcji,
- w przypadku zakażenia HCV wdrożenie leczenia przeciwwirusowego powinno być podejmowane z takich samych wskazań jak w populacji osób bez chłoniaka i nie ma potrzeby odraczać immunochemioterapii.

W każdym przypadku istotne jest nie tylko leczenie samego nowotworu, ale też kontrola choroby wirusowej i ścisła współpraca hematologa z innymi specjalistami (np. hepatologiem, specjalistą chorób zakaźnych). Dzięki temu można ograniczyć ryzyko powikłań i poprawić skuteczność terapii.

Jakie są rokowania w chłoniaku DLBCL?

Do oceny rokowania wykorzystuje się wskaźnik IPI (ang. International Prognostic Index). Uwzględnia on m.in. wiek, stadium choroby, stan ogólny pacjenta, poziom LDH i liczbę zajętych miejsc pozawęzłowych. Im więcej czynników ryzyka, tym gorsze rokowanie. O wysokim IPI mówi się już w momencie, gdy wystąpią dwa z wymienionych czynników ryzyka.

Pacjenci w dobrym stanie, leczeni w pierwszej linii, mają szansę na pełne wyleczenie. W przypadku nawrotów rokowanie jest gorsze, ale nowoczesne terapie (CAR-T, przeciwciała bispecyficzne, tj. glofitamab) dają szansę na długotrwałą remisję.

Nawrót DLBCL – co robić?

Nawroty dotyczą około 40% pacjentów. Wznowa może wystąpić w węzłach chłonnych lub poza nimi. W takiej sytuacji konieczna jest ponowna diagnostyka (biopsja) i wdrożenie kolejnych linii terapii – często z wykorzystaniem nowych leków lub immunoterapii.

Kluczowe we wczesnym wykryciu oznak nawrotu są badania kontrolne po zakończeniu leczenia (podmiotowe i przedmiotowe, badania krwi, aktywność LDH). W ciągu pierwszych dwóch lat po wyleczeniu wykonuj je co kwartał, w trzecim roku raz na pół roku, w kolejnych latach co najmniej raz w roku.

Wyzwania i nowe opcje leczenia na horyzoncie

W leczeniu chłoniaka DLBCL wciąż istnieją istotne wyzwania. Brakuje jednolitego standardu terapii dla pacjentów w trzeciej i kolejnych liniach leczenia, mimo pojawienia się innowacyjnych metod. Szczególnie dużym problemem jest też potrzeba skutecznych opcji drugiej linii u chorych, u których dochodzi do nawrotu po zakończeniu pierwszej terapii.

Nadzieję dają tu przeciwciała bispecyficzne, które stanowią gotowe rozwiązanie terapeutyczne, zwłaszcza dla pacjentów niekwalifikujących się do leczenia CAR-T ani do przeszczepienia autologicznych komórek macierzystych (ASCT).

Obecnie prowadzonych jest co najmniej kilkanaście randomizowanych badań klinicznych, w których oceniane są nowe metody leczenia w pierwszej linii terapii chłoniaka DLBCL. Część badań koncentruje się na określonych podtypach biologicznych choroby, inne obejmują grupy wysokiego ryzyka albo osoby starsze i w gorszym stanie ogólnym.

Trwają także prace nad strategiami opartymi na monitorowaniu odpowiedzi przy użyciu krążącego DNA nowotworu. Ta różnorodność zwiększa szanse na sukces w poszukiwaniu skuteczniejszych metod leczenia, ale może też stworzyć wyzwanie – jeśli kilka badań zakończy się powodzeniem, konieczne będzie dokonanie wyboru między różnymi opcjami, które nie były bezpośrednio porównywane ze sobą.

Życie z chłoniakiem DLBCL

Leczenie chłoniaka wiąże się z działaniami niepożądanymi – m.in. osłabieniem odporności, infekcjami, zmęczeniem. Dlatego ważne jest wsparcie:

regularna kontrola lekarska – szczególnie w pierwszych latach po terapii,
opieka dietetyczna i psychologiczna,
korzystanie z programów wsparcia dla pacjentów onkologicznych (np. Moja Alivia, Onkomapa, Onkoskaner). Na stronie onkoskaner.pl szybko znajdziesz terminy badań obrazowych w całej Polsce.

Podsumowanie

Chłoniak DLBCL rozwija się szybko, ale we wczesnym stadium choroba jest w dużym stopniu wyleczalna. Kluczowe znaczenie mają: szybka diagnoza, wdrożenie skutecznej immunochemioterapii oraz dostęp do nowych terapii w przypadku nawrotu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o dostępnym leczeniu, znajdziesz te informacje w artykułach z Bazy Wiedzy o Raku.

Autorki artykułu: Martyna Piotrowska, Urszula Zimoląg

Źródła: